Osoby zwracające się do mnie o poradę w sprawie rozwodowej najczęściej mają podjętą decyzję o wystąpienia do sądu o orzeczenie rozwodu, nie wiedzą jednak od czego mają zacząć.
Aby uporządkować, należy wskazać, że sąd w sprawie rozwodowej rozstrzyga o następujących kwestiach:
- Rozwiązanie małżeństwa – bez orzekania o winie, z orzeczeniem winy jednej ze stron, z orzeczeniem winy obu stron (patrz: Co daje wina w rozwodzie);
- Alimenty na rzecz małżonka;
- Orzeczenie o wspólnie zajmowanym mieszkaniu.
Dodatkowo, jeżeli z małżeństwa stron pochodzą małoletnie dzieci:
- orzeczenie o władzy rodzicielskiej – władza pozostaje przy obojgu rodzicach, władza jest przyznana jednemu z rodziców z jednoczesnym ograniczeniem władzy rodzicielskiej drugiemu z rodziców/pozbawieniem władzy rodzicielskiej (patrz: Zmiana orzeczenia o władzy rodzicielskiej);
- miejsce zamieszkania małoletniego (patrz: Piecza naprzemienna bezboleśnie);
- kontakty małoletniego z rodzicem, z którym na co dzień nie zamieszkuje;
- alimenty na rzecz małoletniego od rodzica, który na co dzień nie sprawuje pieczy nad małoletnim.
Ad. 1. Pierwszą i często podstawową decyzją, z którymi borykają się moi Klienci jest to, czy w trakcie postępowania rozwodowego dochodzić ustalenia winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Decyzja ta ma wpływ nie tylko na czas trwania postępowania, lecz także determinuje możliwość dochodzenia niektórych roszczeń – patrz: Co daje wina w rozwodzie.
Jeżeli strony złożą zgodny wniosek o orzeczenie rozwodu bez winy obu stron, sąd jest zobowiązany do zaniechania badania tej okoliczności. Oznacza to, że sąd będzie jedynie ustalał, czy doszło do rozkładu pożycia małżeńskiego i czy jest on trwały, nie będzie go interesowało kto zawinił w tym rozkładzie. W takim przypadku sprawa rozwodowa, jeżeli nie występują małoletnie dzieci, może zakończyć się na pierwszym terminie rozprawy po przesłuchaniu jedynie stron postępowania.
Jeżeli jednak strony zdecydują się na wniosek o orzeczenie winy jednej ze stron bądź obu stron zobowiązane są tę okoliczność wykazać. W związku z tym, niezbędne jest wskazanie dowodów wykazujących, np. zdradę. Takimi dowodami mogą być, np.: przesłuchanie świadka, korespondencja smsowa/mailowa, nagrania rozmów (patrz: Nagrania w sprawie rozwodowej), raport z pracy detektywa, itp.
Na uwagę zasługuje fakt, że nawet jeżeli jedna ze stron zawiniła w rozkładzie pożycia małżeńskiego powiedzmy w 80 %, zaś druga w 20 % to sąd nadal może orzec rozwód z winy obu stron.
Ad. 2. i 7 Aby sąd mógł zasądzić jakiekolwiek roszczenie alimentacyjne, musi ustalić z jednej strony, jakie są uzasadnione wydatki osoby uprawnionej do roszczenia, zaś z drugiej, jakie możliwości zarobkowe posiada osoba zobowiązana.
Na przykładzie małoletniego, strona wnosząca o alimenty powinna przedstawić sądowi wykaz wszelkich wydatków, które są ponoszone na rzecz dziecka – najlepiej to zrobić poprzez sporządzenie przejrzystej tabeli. Dodatkowo, aby uchronić się przed kwestionowaniem wskazanych kwot przez drugą stronę, warto przedłożyć dokumenty potwierdzające ponoszone wydatki. Takimi dokumentami mogą być imienne faktury, umowy, potwierdzenia przelewów – uwaga – paragon nie może być takim dowodem, ponieważ nie wskazuje osoby, która poniosła taki wydatek.
Ważna uwaga – zakres realizowanych kontaktów rodzica z dzieckiem oraz osobiste starania w wychowanie małoletniego ma bezpośredni wpływ na wysokość roszczenia alimentacyjnego. Sąd ustala określoną kwotę wydatków na małoletniego i następnie określa stosunek w jakim poszczególni rodzice w nim partycypują. Często takim stosunkiem jest 3/5 kosztów po stronie rodzica, który nie sprawuje pieczy nad małoletnim na co dzień.
Ad. 3. Jeżeli strony zamieszkują wspólnie oraz złożą stosowny wniosek, sąd może orzec o tym, że jedna ze stron zajmuje określone pomieszczenia mieszkania lub, że w przedmiotowym mieszkaniu zamieszkuje z wyłączeniem drugiej strony.
Ad. 4. Obecnie jeżeli między rodzicami nie ma konfliktów w kwestiach wychowania małoletniego, regułą jest pozostawianie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Jeżeli jednak jeden z rodziców nie jest zainteresowany sprawowaniem władzy rodzicielskiej nad małoletnim lub sprawowana jest ona w sposób nieprawidłowy, sąd może ją ograniczyć jednemu z rodziców (więcej na ten temat: Zmiana orzeczenia o władzy rodzicielskiej) Jeżeli zamierzamy dochodzić przed sądem ograniczenia władzy rodzicielskiej, musimy wykazać, że władza ta jest wykonywana niezgodnie z dobrem dziecka – tak, jak w przypadku winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego należy tę okoliczność wykazać konkretnymi dowodami. Najczęściej jest to przesłuchanie świadków oraz nagrania określonych zdarzeń.
Ad. 5. Miejsce zamieszkania małoletniego determinuje wiele innych kwestii, które musi rozstrzygnąć sąd. Jeżeli sąd orzeknie, że małoletni będzie zamieszkiwać w każdorazowym miejscu zamieszkania jednego rodzica, drugi będzie uprawniony do kontaktów z dzieckiem, a także jednocześnie będzie zobowiązany do płacenia alimentów.
Im większy konflikt między stronami, tym bardziej szczegółowo kontakty z małoletnim winny być oznaczone. Dzieje się tak, ponieważ to właśnie wykonywanie kontaktów rodzi najwięcej konfliktów między rodzicami już po rozwodzie.
Najlepszym rozwiązaniem jest, gdy strony dojdą w tej kwestii do porozumienia, niestety nie zawsze jest to możliwe. W tych przypadkach sąd po wysłuchaniu stron musi podjąć decyzję zgodnie z dobrem małoletniego.
Przykładem takich kontaktów jest ich realizowanie w co drugi weekend od piątku do niedzieli w określonych godzinach, miesiąc wakacji oraz tydzień ferii zimowych. Warto także jasno określić zasady spędzania świąt oraz ważnych uroczystości rodzinnych z rodzicami.
W kwestiach dotyczących małoletnich dzieci stron, czy to mowa o władzy rodzicielskiej, czy realizowaniu kontaktów, jeżeli małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia, sąd może zasięgnąć opinii Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych, którzy badają całą rodzinę i następnie wskazują najlepsze rozwiązania zgodne z dobre małoletnich dzieci.
Co powinieneś/aś mieć przygotowane na pierwsze spotkanie z profesjonalnym pełnomocnikiem:
- skrócony odpis aktu małżeństwa;
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka/dzieci;
- kwota alimentów na każde dziecko;
- propozycja kontaktów dziecka z rodzicem;
- lista świadków, tj. imię i nazwisko oraz adres zamieszkania;
- ewentualne inne dowody, np. wiadomości mailowe, smsowe, zaświadczenie o zdrowiu dziecka, dowody na okoliczność ponoszonych wydatków, itp. ;
- Krótki opis małżeństwa, tj. kiedy się małżonkowie poznali, po jakim czasie był ślub, kiedy zaczęły się konflikty, od kiedy małżonkowie nie zamieszkują razem itp.;
- PESELE stron oraz aktualne miejsce zamieszkania, a także ostatnie wspólne miejsce zamieszkania.
Powyższe zestawienie to jedynie skondensowane najważniejsze kwestie. Każda sprawa rozwodowa jest inna, niezbędne jest dopasowanie argumentów, dowodów oraz wniosków do konkretnego stanu faktycznego. Nie mniej jednak powyższy poradnik wskaże Ci drogę, którą możesz podążać.
Ad. zabezpieczenia roszczeń na czas postępowania zobacz również: Małżonek się wyprowadził i nie mam środków do życia